VAJiNİSMUS
Vajinismus nedir?
Vajinanın dış üçte bir kısmında bulunan kasların cinsel ilişkiyi engelleyecek şekilde, yineleyici biçimde ya da sürekli olarak istem dışı, kişinin isteğinden bağımsız, kasılmasıdır. Bu vajinal kasılmanın varlığı cinsel ilişkiyi ağrılı, zor veya imkansız hale getirir. Bir bakıma ağrı esas unsurdur. Altta yatan patoloji vajinal girişi koruyan kasların ( pelvik kaslar) koşullandırılmış şekilde tepki vermesidir.
Yani bu rahatsızlığın psikolojik boyutu da vardır.
Vajinismus genelde cinsel yaşamın başlangıcında, ilk cinsel birleşme denendiği andan itibaren ortaya çıkar. Daha nadiren jinekolojik muayene veya benzeri deneyimlerden sonra gelişir. Fiziksel hastalık, psikolojik olarak acı veren bilinçli veya bilinçsiz korku veya suçluluk duygusu ( bekareti kaybetme korkusu, erken çocuklukta geçirilen travma, ya çok kanarsa korkusu) gibi bir etki, travmatik cinsel saldırılar da vajinismusun ortaya çıkışı ile ilişkilidir. Psikolojik kaygılar ön plandadır.
Ya acırsa!? diye korkup cinsel ilişkinin gerçekleşmesine izin vermemek için, istemsiz bir şekilde yani kadının kontrolü dışındaki kasılmalar bilinç dışından köken alan vajinal bir refleks olduğu kadar, ilkel ve bedensel bir korku refleksidir. Bu refleks penisin veya başka bir cismin; tampon, doktor muayenesi, parmağının yaklaşması veya eşin cinsel ilişki için pozisyon alması sonucu tetiklenebilir. Bu rahatsızlığa sahip hastalar genellikle bu durumu, vajinamda sanki bir duvar var diye tarif ederler. Ayrıca bu hastalar cinsel ilişki sırasında bacakları kapatma, uyluk ve kasıklarda istem dışı kasılmalar, eşi itme ve kendini geriye doğru çekme gibi tepkiler verirler.
2 tip vajinismus vardır;
- Primer (birincil) vajinismus; ilk cinsel deneyimde ortaya çıkan vajinismus, kişi hayatında hiç başarılı bir cinsel birleşme yaşayamamıştır.
- Sonradan gelişen vajinismus; daha önce acılı veya acısız bir cinsel birleşmesi olan ancak kadında doğum yırtıkları, düşük, küretaj, kötü ve sert yapılan jinekolojik muayeneler ve ağır enfeksiyonlar sonrasında daha nadir görülen bir durumdur.
Birincil tip vajinismus kendi içerisinde 5 evreye ayrılmaktadır:
Evre 1 vajinismus; cinsel yakınlaşmalarda pelvik kaslarda istemsiz kasılmalar vardır, bu kasılmalar cinsel durum sona erdirildiğinde veya hasta sakinleştiğinde kaybolur. Hasta jinekolojik muayene sırasında rahattır.
Evre 2 vajinismus; evre 1 vajinismuslu hasta grubuna benzer ancak hasta jinekolojik muayene sırasına rahat değildir, kasılmaları devam eder. Hasta cinsel ilişki sırasında bahane yaratarak cinsel ilişkiden kaçar.
Evre 3 vajinismus; bu hasta grubunda cinsel yakınlaşma sona erdiğinde veya hasta sakinleşince kasılmalar hemen geçmez. Jinekolojik muayene sırasında hiç rahat değildir ve herhangi bir dokunma ile kasılmalar artarak devam eder.
Evre 4 vajinismus; cinsel yakınlaşmada pelvik kaslarda ve sırtta yoğun şekilde istemsiz kasılmalar olurken endişe, korku hissi belirgin, kalça ve bacaklarda kapanma hareketi, cinsel ilişkiye direnç ve geri çekilme vardır.
Evre 5 vajinismus; en zor basamaktır. Jinekoljik muayenenin reddi, panik hali belirgindir. Cinsel yakınlaşmada tüm vücutta yoğun şekilde istemsiz kasılmalar vardır. Hasta, eşini iter.
Vajinismusta tedavi nasıl olmalı?
Davranışsal tedavi;
Vajinismus tedavisi basamak basamak uygulanır. Öncelikle bu tedavide kadının bedenini tanıması ve bedeni ile barışması esastır. Eski, kalıplaşmış düşünce yapısının değiştirilerek yeniden yapılandırılması ve hastanın rahatlatılması ile vajinismus tedavisi uzun soluk kazanır. Hasta eşinin de tedavinin parçası yapılması gereklidir. Hasta ile eşi arasındaki iletişimin sağlam olması tedaviden cevap almayı da kolaylaştırmaktadır.
Kişi kendi bedenine önce bir ayna tutarak genital bölgeyi, vajinayı tanımalıdır. Bu bölgenin de ona ait olduğunu benimsemesi esastır. Daha sonra genital bölgeye dokunmalıdır. Parmak egzersizi denen yöntemle serçe parmağından başlanarak sıra ile aşama aşama diğer parmaklara geçilerek vajinaya dokunma öğretilmektedir. Hasta önce bu ödevi kendisi yapar daha sonra eşli egzersizlere geçilir.
Kegel egzersizleri ile pelvik kasları ( vajinal bölgeyi saran) kasıp gevşeterek hastanın bu kaslar üzerinde hakimiyet kurması öğretilir. Amaç cinsel yakınlaşma sırasında istemsiz kasılan bu kaslara doğru uyarıları vererek gevşetmektir.
Hastanın zihninde bu işi başarabileceğine dair canlandırma yapması istenir ki, egzersizleri yaparken bir şekilde duraksama olursa vazgeçmesin, istemenin başarmanın yarısı olduğu unutulmamalıdır.
Düzenli şekilde evde eşle yapılan ödev egzersizleri ile başarılı ve mutlu sonuca ulaşılmaktadır.
Cerrahi tedavi
Vajinismus tedavisi genellikle davranışçı yaklaşımlarla çözülmekte ise de nadiren cerrahi uygulama da gerekli olabilmektedir. Bu nedenle vajinismus şikayeti olan hastaların ilk olarak jinekolojik muayene olmaları ve anatomik olarak bir sıkıntının var olup olmadığının bV� /lenmesi gerekir.
Nadiren de olsa hymen ile ilgili yapısal problemler ( kalın veya kapalı hymen gibi) ilişkiyi engelleyebilmektedir. Bu gibi durumlarda anestezi altında hymenektomi ( kızlık zarının çıkarılması) uygulaması yapılmaktadır.
Hipnoz ve hipnoterapi
Vajinismus tedavisinde yeri olan hipnoterapi daha sıklıkla ileri evre vajinismusta uygulanmaktadır. Kişinin kendine olan güveni kazanması ve olumsuzluklardan kurtulması esas alınmıştır.
Sonuç olarak vajinismus tedavisi kişiye özeldir, altta yatan nedenlerle bir bütündür. Biz kliniğimizde size en uygun yaklaşımı sunarak tedavimizi gerçekleştirmekteyiz.
