Bebeğinizi nasıl yatıracaksınız?
Bugün için önerilen sırtüstü ve sağ yan yatırmadır. Sırt üstü yatırmayla Ani beşik ölümü olayının çok daha az görüldüğü, sağ yan yatırmayla midenin daha çabuk boşalacağı ve kusma probleminin azalacağı gösterilmiştir. Yatış pozisyonunun emzirmeden emzirmeye değiştirilmesi uygun bir yaklaşımdır.
Bebeğinizin uykusu…
Karnı doyan, altı değiştirilen, yıkanan ve giydirilen bebek günün büyük bölümünü uykuda geçirir. Beslenmek için günde 5-8 kere uyanırlar. Bazı bebekler görünürde hiçbir neden olmadığı halde uzun süre uyanık kalırlar. Banyo sonrasıysa bazen bebeğinizin biraz daha uzun süre uyuduğunu görebilirsiniz, bunda endişelenecek bir şey yoktur.
Bebeğinizin giysileri nasıl olmalı?
Bebeğiniz için seçtiğiniz giysiler pamuklu, yumuşak, nem çekici kumaştan yapılmış, giydirilmesi kolay, basit, emniyetli, kolay yıkanan, kaşıntı yapmayan ve mevsimine göre uygun olmalıdır. Bebeğin giysilerinin üzerine uygunluğu da beden ısısını korumada önemli rol oynar. Kullanacağınız battaniyeler mevsimle uyumlu fazla tüylü olmayan, temizliği kolay cinsten olmalıdır. Yatak çarşafları kırışıksız ve mutlaka yıkanmış, ütülenmiş olmalıdır.
Bebeğin tüm giysileri ve eşyaları mutlaka yıkamış olmalıdır. Bunun için beyaz kalıp sabunla elde yıkanabilir veya otomatik çamaşır makinasıyla uyumlu, bebek deterjanları kullanabilirsiniz. Bebeğin normal odada zıbın, tulum, şapka, eldiven, çorap giymesi yeterlidir. Bebek kundaklanmamalıdır. Sıkı kundak bebeğin rahat nefes almasını, motor aktivitelerini ve kalça gelişimini önleyebilir.
Göbek bakımı nasıl yapılmalı?
Yeni doğanda göbek 5-14 günler arasında kuruyarak düşer. Bu süre zarfında göbek kordonu kanama ve enfeksiyon yönünden izlenmelidir. Göbek düşene ve düştükten sonraki 1-2 günde %70’ lik alkol ile günde 2 kere temizlenmelidir. Göbek kordonun çabuk kuruyup düşmesi için göbeğin kuru ve temiz tutulması önemlidir. Bakımlardan ve alt değişimlerden sonra göbek alt bezinin üstünde kalmalı, alt bezi göbeğe sürtünmemelidir. Göbeğin etrafı kızarmışsa, kötü kokuyor ve akıntı varsa bu durum doktora bildirilmelidir. Göbek bakımı için gerekli malzemeler %70 ‘lik alkol, steril gazlı bez.
Ziyaretçiler…
Yeni doğan bebeğin yanına gelen ziyaretçi sayısının olabildiğince az olması ve bebeğin yanında uzun süre kalmamaları için dikkat edilmelidir. Ziyaretçilerin hasta olamamaları ve enfeksiyon belirtilerinin olmaması önemlidir.
Bebeğin alt bakımı nasıl yapılmalıdır?
Yeni doğanların cildi çok ince ve hassastır. Bu nedenle dışkıyla uzun süre temas etmesi halinde tahriş olabilir. Bebeğin poposunun arası ve diğer bölgeleri gayet yumuşak silinmelidir. Kızlarda silinme önden arkaya doğru yapılmalı ve her silmede temiz bez kullanılmalıdır. Erkeklerde pipinin sünnet derisi açılmamalıdır. Alt temizliği için özellikle ilk 3 ay ılık suyla ıslatılmış pamuk kullanılmalı veya dikkatlice bebeğin altı banyoda yıkanmalıdır. Kurulama sonrası ince bir tabaka pişik önleyici krem sürülebilir. Tercihen hazır bezler kullanılmalı ve bu bezlerde de bazı nitelikler aranmalıdır. Bez her türlü ıslaklığı emerek bebeğin altının pişmesini önlemelidir. Ayrıca hijyenik olmalı ve bebeğin hareketlerini kısıtlamamalıdır. Bebeğin kilosuna uyumlu bez kullanılmalıdır.
Memeler
Doğumdan sonra oluşan hormonal değişikliklerin etkisiyle, kız ve erkek bebeklerde 3.günde memelerde şişme olabilir. Ovularak veya sıkılarak mücadele edilmemelidir, şişlik birkaç gün içinde kendiliğinden geçer.
Bebeğin banyosu nasıl olmalı?
Bebeğin banyo saatlerini programlamak elinizdedir. Sabah doyurmadan önce, akşamları ise daha rahat uyuyabilmesi için yatırmadan önce yıkayabilirsiniz. Banyo sırasında emdiklerini çıkararak soluk borusuna kaçırma ihtimali olduğundan banyosunu açken yaptırın. Bebeğin yıkanacağı odanın ısısının 2-3 derece üzerinde olmalıdır. Bebeği soymadan önce odanın yeterince ısınması sağlanmalıdır. Bebeği hava akımından korumak için kapı ve pencereler kapatılmalı. Elleriniz yıkanmış, gerekli tüm malzeme e giysileri önceden hazırlanmış olmalıdır. Bebeğiniz için en az 2 havlu hazırlamalısınız. Tüm giysi ve alt bezini önceden hazırlamanız size zaman kazandıracaktır.
Bebeğinize tam banyoyu göbeği düştükten 1-2 gün sonra yaptırabilirsiniz. Göbeği düşmeden banyo yaptırmanızda bir sakınca yoktur, fakat göbeğini çok iyi kurulamalı ve bakımını yapmanız gerekir. Ayrıca bebeği göbeği düşmeden durgun suda yıkamanız doğru değildir. Banyo suyunun ısısı 37 derece olmalıdır. Bunun için banyo termometresi kullanabilir veya suyun ısısını dirseğinizle kontrol edebilirsiniz. En azından göbeği düşene kadar kaynatılmış su kullanmanız önerilir.
Bebeğinizi küvette yalnız bırakmayınız!
Vücudu için bebe sabunu ve bebe süngeri, başı içinde bebe şampuanı kullanınız. Yeni doğan bebeklerin banyo süngeri yaklaşık 3-5 dk. dır. Bebeği büyük bir havluya koyup, üzerini giydireceğiniz yere götürün ve hemen ıslak ilk havluyu uzaklaştırıp bebeği ikinci havluya sarın. Yumuşak hareketlerle kurulayın, yağlayın, giydirin. Haftada 2 kere bebeğinizi yıkamanız, diğer günlerde de silmeniz yeterlidir. Ancak sıcak havalarda her gün yıkamanız önerilir. Bebeğin ayak ve el tırnaklarının banyodan sonra yumuşamış haldeyken kesilmesi kolay ve doğrudur.
Bebeğinizin silme banyosunda dikkat etmeniz gerekenler…
Eller: çevredeki inanlar bebeği severken en çok ellerine dokunurlar. Mikroplarda en kolay bu yolla bulaşır. Çünkü bebek sık sık elleriyle gözlerini ovuşturur ve parmaklarını ağzına sokar. Bu yüzden her gün yeni bir bezle bebeğin elleri sabunlanıp durulanmalıdır. Elleri açılarak kıvrımları ve parmak araları dikkatle temizlenmelidir. Sokakta ve acil durumlarda ıslak mendillerden faydana bilirsiniz.
Yüz ve boyun
Süt atıkları bebeğin yüz ve boyundaki kıvrımlarına gizlenebilir. Boyun bölgesi hava almadığı için çabuk tahriş olabilir. Bebeği alnından başlayarak tek tek boyun kıvrımlarını açarak bebe sabunuyla yıkanmış bir bezle silip, arkasından durulayıp, son olarak kurulamalısınız.
Gözler
Bebeğin gözünden gelebilecek akıntıların temizliği için, kaynamış ılıtılmış suya batırılmış steril gazlı bez veya yıkanıp ütülenmiş tülbent kullanabilirsiniz. Temizleme işlemi içeriden dışarıya doğru, gözün burun tarafından şakak tarafına doğru yapılmalı ve her göz için ayrı bez kullanılmalıdır.
Kulaklar
Kulaklar çok hassas olduğu için asla diplerine kadar temizlemeye çalışmamalı ve içine bir şey sokulmamalıdır. Sadece kulağın arkası ve kepçe kısmının iç kıvrımları silinmelidir. Asla pamuklu çubuk kullanılmamalıdır. Kulakları da, yüz boyun temizliğindeki gibi silmeli, durulamalı ve kurulamalısınız.
Vücudu
Bebeğinizin gövdesi de ılık sabunlu suyla silip, durulayıp, kurulamanız yeterlidir. Özellikle koltuk atları rahat hava alamadığı için çabuk tahriş olabilir. Kıvrım yerlerinin iyice silindiğinden emin olunmalı, aynı şekilde ayakları da elleri gibi tüm parmakları tek tek açılarak silinmelidir. Oda ısısı ayarı normal banyosu gibidir ve silme işlemi belli bir düzen içinde ve çabuk yapılmalıdır.
İlk bir hafta içinde sık karşılaşılan problemler?
Konak: Bebeklerin başında egzamanın bir çeşidi olan konak oluşabilir. Yeni doğanlarda sık rastlanır. Bakımı için önce başa zeytinyağı ve bebe yağı sürülüp 30 dk. beklemeli, banyo öncesi saçları taramalı ve arkasından banyosunu yaptırmanız yeterlidir.
Sarılık: 2-3 günlerde başlayan, 10-14 güne kadar devam edebilen sarılık yeni doğanlarda normaldir. Ancak ilk gün başlayan, 14 günden uzun süren veya tüm vücudunda belirgin derecede sarılık olduğunda mutlaka doktora başvurmalısınız. Sarılığı sizin gözle fark etmeniz zor olabilir. Bebeğinizin ilk hafta içinde mümkünse dördüncü günde doktorunuz tarafından görülmesini öneririz. Zamanında fark edilen sarılıklar fototerapi ile tedavi edilebilirken geç fark edildiğinde kan değişimi gerekebilir.
Pişik: Bebeklerde bezle örtülü alanda kızarıklık sık karşılaşılan bir durumdur. İdrar- gaita ile bulaşık ve hava almayan sürekli ıslak bir ciltte hijyeni sağlamak kolay olmayacaktır. Bu amaçla pamuk ve su kullanınız ve doktorunuzun önereceği bir koruyucu pişik kremini altını her değiştirdikten sonra ince bir tabaka halinde sürmeniz önerilir.
Gözde sulanma, çapaklanma: Gözyaşı kanalının tıkanıklığı veya doğum kanalından alınan enfeksiyonlar yeni doğan bebeklerin gözlerinde sulanma ve çapaklanmaya neden olur. Tedavisinde antibiyotikli damlalar ve göz pınarının seyri boyunca masaj yapılması önerilir.
Doymama: bebeğinizin doyup doymadığının en kesin göstergesi tartı olmalıdır. Eğer haftada 150gr’dan fazla kilo alıyorsa anne sütünüz yeterlidir. Her hafta bebeğinizi tartma fırsatınız olmayabilir. Bu durumda sütünüzün yeterli olup olmadığını nasıl anlarsınız? Eğer bebeğiniz emerken yutkunma sesi geliyorsa, bezini bolca ıslatıyorsa sütünüz yeterlidir. Bu konuda herhangi bir endişeniz olduğunda lütfen formül mamalara başvurmadan önce hekiminize danışın.
Vajinal kanama: Kız bebeklerde yaşamın ilk günlerinde anneden bebeğe geçen hormonlar etkisiyle, vajenden kanlı ve müküslü akıntı gelebilir. Normal bir durum olup, birkaç gün sonra ortadan kalkar.
Pembe bez: ilk haftalarda bebeğinizin bezinde pembe renk görmeniz halinde kanama mı var endişesine kapılmayın.her iki cins bebekte de gözlenebilen bu durum idrar ile aşırı atılan ürik asit kristaline bağlıdır ve normaldir. Ancak kırmızı renk görürseniz, bebeğiniz huzursuzsa doktorunuza mutlaka danışın.
Gaz çıkarma
- Beslenme sırasında yutulan havanın dışarı çıkarılması gerekir.
- Beslenmenin ortasında gazını çıkarıp, beslenme sonunda yine gazını çıkartabilirsiniz.
- Bebeğinizi omzunuza veya kucağınıza yatırınız. Sırtını yavaşça sıvazlayın.
- Bu sırada bebeğinizin ağzından biraz süt veya mama akabilir, bu normaldir.
Normal gelişme: bebeğinizin 5 duyusu günden güne gelişiyor. Gülen yüzler, hoş, sakin, sesler bebeğinizin ilgisini çeker. Annesinin kokusunu, sesini tanır.
Hareketler:
- Başını birkaç saniye dik tutar.
- Eli tutulursa, sıkıca kavrar.
Görme ve işitme
- 20-30 cm ilerisini görebilirler. Hareket eden cisimleri gözleri ile kısa mesafeden takip edebilir.
- Sesin geldiği yöne doğru yönelebilir.
- Onunla konuşulduğunda sakinleşebilir.
Ağlama
- Bebeğinizin dış dünyayla ilişkisini sağlar.
- İlk haftalarda, bazı bebekler günde toplam 2-3 saat ağlarlar.
- 6-8 haftalarda ağlama artabilir.
- Bazı bebekler uyumadan önce 10-15 dk. ağlarlar.
- Bebekler farklı ihtiyaç için, farklı şekilde ağlayabilirler.
- Bebeğiniz ağlayınca, onunla hemen ilgilenin. Yanında olduğunuzu bilmesi gerekir.
- Bebeğiniz büyüdükçe, her ağladığında onu besleyin. Aç olmadığını bildiğiniz zamanlarda, emzik verebilirsiniz.
- Zaman içinde bebeğinizin neden ağladığını, nasıl sakinleştiğini bileceksiniz.
- Bebeğinizin KESİNLİKLE SALLAMAYINIZ. Ciddi boyun ve baş zedelenmelerine yol açarsınız.
Güvenlik önemleri
- Bebeğinizi yalnız bırakmayın.
- Düşmeyeceğini, dönemeyeceğini sakın düşünmeyin.
- Ummadığınız her şey başınıza gelebilir.
- Bebeğinizi küçük çocuklarla, hayvanlarla yalnız bırakmayın.
- Bebeğinize güvenli bir yatak seçin.
- Yatağında oyuncak, yastık, kalın battaniye bulundurmayın.
- Solunum yollarını kapatabilecek her türlü şeyden onu koruyun.
- Bebeğiniz yanında, bulunduğu evde sigara içmeyin, pasif içicilik, bebeğinizin kulak ve akciğer infeksiyonu geçirmesine sebep olabilir.
- Yolculuk yaparken, mutlaka bebeğinizin yaş ve kilosuna uygun araç koltuğu kullanın.
- Kucağınız, araç içinde hiç de güvenli değildir. Yolda ağlasa bile, kucağınıza almayın.
- Araba koltuğunu, ana kucağının ısısını, bebeğinizi içine koymadan önce kontrol ediniz. Çok sıcak veya soğuk olabilir.
- Arabada, dışarda bebeğinizi güneşten koruyunuz.
- Arabada gölgelik kullanabilirsiniz. Dışarıda ise I5 SPF’ den yüksek güneş koruyucu kremleri kullanınız.
Dikkat!
- Az beslenme
- Soluk renk
- Zayıf ağlama
- Huzursuzluk
- Çevreye kayıtsızlık, ilgisizlik
- Solunum problemleri
- Çok uyuma
- Kusma- ishal
- Kol altından 37 derecenin üstü sıcaklık
BEBEĞİNİZİN BESLENMESİ
‘’ her açıdan sağlıklı bir bebek sahibi olmak için bebeğinize İLK 6 AY SADECE anne sütü verin.’’
NEDEN ANNE SÜTÜ
Bebeklerin normal büyüme ve gelişmelerini sağlayan en uygun besin anne sütüdür. İçeriği sabit olmayıp çocuğun yaşına, fizyolojik durumuna uygun bir değişim gösterir.
Dolayısıyla her anneni sütü kendi bebeği için en ideal olanıdır. Bu özelliklerden dolayı da hiçbir besin anne sütünün yerini tutamaz. Anne sütü verilmesinde herhangi bir engel yoksa ilk altı 6 ay sadece anne sütü verilmelidir. Anne sütü ilk 6 ay tek başına yeterli bir besindir ve diğer gerekli besinleri de alması şartıyla devam ettirilebilir.
Anne sütü yaşayan bir sıvıdır.
Kolostrum; Halk arasında ağız sütü de denen,annenin doğumdan sonraki birkaç gün boyunca ürettiği süttür. Koyudur, rengi sarımtırak veya berraktır. Miktarı az olsa da doyurucudur. Müshil işlevi görerek ilk kakanın yapılmasını kolaylaştırır. Bebeğin adeta ilk aşısı niteliğindedir. Enfeksiyonlara karşı koruyucu faktörleri en fazla içeren süt kolostrumdur. Bağırsağın olgunlaşmasına yardım eder.
Ön süt; Öğünde en erken salınan süttür. Çok miktarda üretilir ve yüksek miktarda protein, laktoz ve diğer besinleri içerir. Bebek gereksinim duyduğu bütün suya buradan karşılar. Anne sütü alan bir bebeğin ilave suya ihtiyacı yoktur.
Son süt; Öğün sonunda salgılanan süttür. .ok miktarda yağ içerir. Bu yağ anne sütüyle alınan enerjinin tamamına yakını karşılar. Doyurucu özelliği nedeni ile mutlaka bebeğe verilmelidir.
Olgun süt; doğumdan birkaç gün sonra üretilen süttür. Sütün miktarı artar; göğüsler dolu, sert ve ağır hissedilir.
Anne sütü ve emzirmenin başlıca yaraları nelerdir?
- Anne sütü bebeklerin normal büyümesi ve gelişmesini sağlayacak en ideal yapıdadır. Hiçbir yiyecek ve içecek anne sütünün yerini tutmaz.
- Anne sütü temizdir ve bebek için en uygun sıcaklıktadır.
- Anne sütünün sindirimi daha kolaydır. Çok zengin gıda içeriğine rağmen, bebeklerin hassas sindirim sistemlerine uygunluk gösterir.
- Anne sütü hastalıklardan koruyucudur. Anne sütü ile beslenen bebeklerde ishal, alerjik hastalıklar, solumum yolu hastalıkları daha az görülür.
- Anne sütü bağışıkla ilgili maddeler içerir ve bebeğin bağışıklık sistemini kolaylaştırır.
- Anne sütü ile beslenen bebeklerde şeker hastalığı, astım, obezite, koroner kalp hastalıkları gibi kronik hastalıkların oluşma riskinin daha az olduğu görülmüştür.
- İçerdiği uzun zincirli yağ asitleri sayesinde anne sütü ile beslenen bebeklerin sinir sistemi gelişimlerinin daha iyi ve zekâ düzeylerinin daha yüksek olduğu gösterilmiştir.
- Emzirme bebeğin diş ve çene sağlığı için yararlıdır.
- Anne sütü alan bebeklerde bağırsak hastalıkları ve kulak enfeksiyon riski daha az olur.
- Anne sütü ekonomiktir.
- Anne sütü bebek için doğal bir sakinleştiricidir.
- İlk 6 ay içerisinde bebeklere anne sütü dışında su dâhil hiçbir ek gıda verilmesine gerek yoktur.
- Anne sütü tüm organ ve sistemlerin büyümesini düzenleyen, büyüme faktörü içerir.
- Emme işlemi çocuğun psiko – sosyol gelişimine katkıda bulunmakta, anne ile bebek arasındaki olumlu ruhsal gelişimi ve bebeğin ruhsal gereksinimlerini karşılanmasına yardımcı olmaktadır.
Anne sütü ve emzirme bebek için olduğu kadar anne için de önemlidir.
- Doğumdan hemen sonra emzirmeye başlamak ile anne de doğum sonrası kanamalar azalacaktır.
- Ebeveynler için kolaylık sağlar. Her zaman hazırdır, ölçmek, karıştırmak veya ısıtmak gerekmez. Özellikle geceleri emzirme anneyi rahatlatır, annenin daha derin uyumasını sağlar.
- Emzirme annenin vücudunu tekrar gebelik öncesi görüntüye dönmesine yardımcı olur. Emzirmek uterusun kasılmasını uyarır, küçülmesini sağlar.
- Emziren anne gebelik boyunca aldığı kiloları daha rahat verir.
- Emzirme, anne de göğüs kanseri, over kanseri, rahim kanseri, osteoporozis ( kemik erimesi) oluşum riskini azaltarak annenin sağlığını korur. Emzirme bebeklerin ideal beslenmesine sağlayan doğal bir yöntemdir. Bunun da başarı ile yapılabilmesi için annenin kendisine güvenmesi, emzirme konusunda bilgi sahibi olması ve aile fertlerinden destek alması şarttır. Doğumdan sonra ilk emzirmede size yardımcı olacak hemşire ve ebelerimizin yanı başınızda bulacaksınız.
ÖNERİLER
Hatırlatıcı olması bakımından dikkat edilecekleri sıralarsak;
- Bebeğinizi doğumdan sonra ki ilk yarım saat içinde emzirmeye başlayın.
- Dinlenin ve kendinize rahat bir ortam hazırlayın; eğer rahatsanız ve iyi destek sağlanmış ise bebeği tutmanız için ek enerji harcamanıza gerek kalmaz ve boyun, sırt ve omuzlara verilen basınç en aza inmiş olur.
- Emzirmeden önce ellerinizi mutlaka yıkayın.
- Bebeğinizi her istediğinde ve isteği kadar emzirin; uyanma ve hareketliğinin artması, memeye yönelme ve ağzı ile arama bebeğin acıktığının belirtisidir. Ağlama açlığın geç belirtisidir.
- Bebeğiniz doyduğunu belli edecektir, ona inanın; Doyduğunda dudaklarını kapatır, yana döner, hatta uykuya dalar. Bazen de dinlenme arası verir. Bunları dikkatle takip etmelisiniz.
- İlk aylarda sık emzirmeye hazırlıklı olun; ilk aylar için 8-12 kez emzirme gerçekleştirebilirsiniz. Bebeğinizin midesi küçük, büyüme ve gelişmesine bağlı enerji ihtiyacı fazla olduğundan ihtiyaçları ancak sık emzirme ile karşılanabilir. Sık emzirme sütünüzün miktarının artmasını sağlayacaktır.
- Her beslemeden sonra bebeğinizin gazını çıkarın.
- Meme başınızda çatlak olursa emzirmeyi kesmeyin. (Memeye tutturma tekniğinizi gözden geçirin.)
- Gece de emzirmeye özen gösterin, böylece sütünüzün azalmasını ve süt birikmesini engellemiş olursunuz.
- Bebeğinize önce bir memenizi verin ve istediği kadar emzirin, sonra diğerini verin. Bir sonraki emzirmeye bebeğin en son emdiği göğüsten başlayın.
- Emzirme öncesi ve sonrası göğüslerinize krem, pomat türü bir şey sürmenize gerek yoktur. Günlük duş almanız veya günde 1 kez göğüslerinizi temiz su ile silmeniz yeterlidir. Süt birikimi olmuşsa banyo yapmanızı, dayanabileceğiniz sıcaklıkla havlu ya da göğsünüze kompres yapmanızı ve göğsünüzü sağmanızı öneririz.
BEBEK NASIL EMER?
- Bebeklerin sağlıklı büyümesi ve gelişimi için en uygun, en doğru beslenme yöntemi emzirmedir ve anne ile bebeğin sağlığı üzerinde çok özel biyolojik ve duygusal etkilere sahiptir.
- Gebelik süresinde göğüsler süt yapımı için hazırlanır. Emzirme isteği duyan, bilgili ve kendine güvenen her anne bebeğini emzirebilir. Anne olarak siz, duygusal açıdan emzirmeye hazırsanız, sütünü<z yeterli olacaktır. Bu konudaki endişeniz sütünüzün azalmasına neden olacaktır. Bebeğinizi sık sık emzirerek sütün miktarını attırabilirsiniz.
BEBEĞİN MEMEYE TUTTURULMASI
- Emzirme sırasında bebeğinizin doğru tutulması önemlidir. Doğru tutuş meme başı çatlaklarını önleyecek, bebeğin gazının olmamasına yardım edecek ve bebek için sağlıklı olacaktır. Bebeğin başının ve vücudunun aynı doğrultuda, düz bir hat üzerinde olması, burnu meme başının hizasında olacak şekilde yüzünün memeye bakması, annenin vücuduna yakın tutulması, bebek bir yeni doğan ise yalnızca başı ve omuzlarının değil, popo sununda desteklenmesi önemlidir.
- Bebeğin doğru tutuluşuyla ilgili olarak hemşirelerimizden yardım isteyebilirsiniz. Göğsünüzü sağarak 1-2 damla sütü meme başına getirin, Meme başını bebeğinizin dudaklarına değdirin, ağzını en fazla açtığı sırada tüm gövdesiyle bebeği memeye tutturun, asla bebeğinizin başını göğsünüze doğru itmeyin, buna çok kızarlar. Meme başıyla birlikte göğsünüzün kahverengi kısmının tamamına yakınını ağzıyla kavramasını sağlayın. Emzirme sırasında göğsünüzü başparmak tepede olmak üzere, dört parmağınız ile alttan destekleyin. Eğer bebek memede uygun biçimde tutulmuyorsa iyi ememez ve annenin meme başları zedelenip acıyabilir. Bebeğin iyi emmemesi için ağzıyla yalnız meme ucunu değil, etrafındaki kahverengi alanı da kavraması gerekir. Bebek memeye yaklaştırılırken, ağız mümkün olduğunca açık olmalı ve çene memeye dayanmalıdır. Bebeğin ağzını iyice açması için anne meme ucunu bebeğin alt ve üst dudaklarına değdirmelidir. Eğer bebek memeyi doğru olarak kavramamışsa her emme işlemi sırasında çenenin, bazen de kulaklarının hareket ettiği görülür. Bebek sürekli emmez. Kuvvetli emme hareketlerinden sonra kısa dinlenme aralıkları olur.
Emerken şapırtı sesi duyulması ya da yanakların içeri çekilmesi genellikle bebeğin yalnızca meme ucunu emdiğini ve ağzıyla yeterince meme dokusunu kavramamış olduğunu gösterir.
Doğru tutuş: meme olabildiğince ağzı doldurmuş. Ağzı tam açık. Çene memeye dayanmış. Alt dudak dışa doğru kıvrılmış ağız içinde yalnız meme ucu değil meme ucunun çevresi de bulunuyor.
Bebeğin yeterli süt alıp almadığı nasıl kontrol edilir?
Tartısını kontrol edin, en güvenli bulgudur. İlk 3 ay boyunca haftada 150 gr. Veya ayda en az 600 gr. Kilo artışı olmalıdır. Bebeğinizin idrar miktarını kontrol edin. Kullanışlı ve çabuk bir yöntemdir. Yeterli süt alan bebekler 24 saat içinde genelde en az 6-8 kez açık renkli idrar çıkarır. Günde 4-6 dan dan az, yoğun ve kokulu idrar çıkarıyorsa yeterli süt alamıyordur.
Çalışma yaşamına dönerken…
- İşe başlamadan önce, sağılmış anne sütünü kapla bebeğinize vermeyi öğrenin.
- Plastik saklama torbaları veya temiz toplama şişeleri kullanın.
- Sağdığınız sütleri oda ısısında 4 saat, buzdolabında 8 saat, buzluk kısmında 3-4 ay, derin dondurucuda ise 6 ay süreyle saklayabilirsiniz. Buzdolabına koyduğunuz sütlere tarih yazarsanız ilk sağdığınız sütü ilk kullanmış olursunuz.
- Saklanan sütü buzdolabında, ılık akan su altında veya ısı üzerinde kaynayan su içerisinde bir kapta çözdürün. Hiçbir zaman mikrodalga fırın ve ateş üzerinde çözdürmeyin.
Anne sütünü sağmak
Emzirmenin başlatılması ve devamı için sağmanın yararlı ve önemli olduğu birçok durum vardır.
- Tıkanık memeyi rahatlatmak
- Tıkanıklığı ve süt birikmesini tedavi etmek
- Çökük bir meme başından emmeyi öğrenene kadar bebeği beslemek. Emmeyi düzenlemede zorluk çeken bir bebeği beslemek.
- Düşük doğum tartılı ve ememeyen bir bebeği beslemek.
- Anne ya da bebek hastaysa kalan sütü saklamak
- Bebeğin çok dolu bir memeyi almasını kolaylaştırmak
- Anne ya da bebek hastaysa kalan sütü saklamak
- Bebeğin çok dolu bir memeyi almasını kolaylaştırmak
- Anne işe gittiğinden bebeği için süt bırakmasını sağlamak
- Memeyi istemeyen bir bebeği emmekten hoşlanmayı öğreninceye kadar beslemek
- Yeterli ememeyen hasta bir bebeği beslenmek
- Anne bebekten uzaksa süt akmasını önlemek
- Gerektiğinde bunu yapabilmeleri için tüm annelerin sütlerini sağmalarını öğrenmeleri yararlı olur.
SÜT SAĞMA TEKNİKLERİ
Elle sağma
Elle sağma işleminin basamakları:
1.Basamak: Sağma işlemine geçmeden önce eller iyice yıkanır.
2.Basamak: Rahat bir yere oturduktan sonra parmak uçları ile yumuşak bir biçimde memeye dıştan içe, meme başının etrafındaki kahverengi bölgeye doğru masaj yapılır. Önceden ısıtılmış bir havlu memenin üzerine konulursa sütün akışı kolaylaşacaktır.
3.basamak: Meme, başparmak üstte, diğer parmaklar altta kalacak biçimde tutulur. Eğer meme büyükse bir el memenin üstüne, diğer el memenin altına gelecek şekilde tutulmalıdır. Hedef bölge meme başının etrafındaki kahverengi bölgenin gerisinde kalan alandır. Bazen süt dolu memede süt havuzcukları elle hissedebilir. Süt havuzcuklarının bulunduğu bu alanın elle basınç yapılarak bastırılması gerekir. Süt sağılmasın için baş ve diğer parmaklar yavaşça içe, göğüs duvarına doğru ve ardından birbirine doğru bastırılır. Bastırma işlemi, el göğüs duvarından uzaklaştırılırken devam ettirilir. Bu şekilde süt meme başına doğru itilir. Süt sağma işlemi sırasında acı hissedilmemesi gerekir, acı oluyorsa uygulanan teknik hatalıdır. İşlem tekrarlandıktan sonra süt akmaya başlar. Sağma hareketi ritmik bir şekilde tekrarlanmalıdır. sağma işlemi sırasında parmak hareketleri yuvarlama şeklinde olmalı, parmaklar ile meme derisi ovuşturulmamalıdır. El meme etrafında döndürülmeli, masaj koltuk altı da dâhil olmak üzere tüm memeye uygulanmalıdır. Memeleri elle sağarak boşaltma süresi yaklaşık 20-30 dakikadır. Sıcak ıslak havlu, sıcak duş alma, öne doğru eğilerek memeleri hafifçe sallanma süt akımını kolaylaştırır. Öne doğru eğilmek alt bölgelerin de boşalmasını sağlar. İlk başlarda süt gelmeyebilir, birkaç basıdan sonra süt gelecektir. Süt sağılan kap steril edilmelidir.
Lastik pompa: elle sağmanın zor olduğu durumlarda şişkinliği azaltarak memeyi rahatlatmak için kullanılır. Temizliği zor olduğu için enfeksiyon olabilir. Elektrikli veya manuel süt pompaları: Kiralanabilir veya satın alınabilir. Çekiş hız ayarlarına dikkat edilmelidir. Setleri steril edilmelidir.
Ne kadar sıklıkla süt sağılmalı?
Süt sağılmaya ilk gün, olarak varsa doğumdan sonraki ilk saatlerde başlanmalıdır. Süt geceyi de içerek şekilde en az 3 saat aralarla sağılmamalıdır.
ANNENİN BESLENMESİ
Anne sütü, bebek beslenmesinde yeri doldurulmayan bir doğa harikasıdır. Emzirme ile salgılanan süt, annenin aldığı besinlerinin bir ürünüdür. Emzirme döneminde annenin beslenmesi hem annenin kendi depolarını koruması, hem de salgılanan sütün yeterliliğini ve verimliliğini arttırmak amacıyla önemlidir. Anne sütünün miktar ve besin yönünden kalitesinin artırılması için annenin bu dönemde artan ihtiyaçlarını karşılaması, yeterli ve dengeli beslenmesi gereklidir. Peki beslenmenin bu kadar önemli olduğu dönemde neler yemeliyiz, nelere dikkat etmeliyiz.
Annenin kendi dokularının korunması, sütle bebeğe geçen proteinin bebeğin doku oluşumu için kullanılması amacıyla annenin yeterli ve kaliteli protein tüketmesi gereklidir. Her gün 1 adet yumurta ve 100- 150g yağsız et (tavuk, balık, hindi vb. ) veya 1 porsiyon kurubaklagil yemeği tüketilmesi önerilmektedir. Balık tüketiminin haftada ortalama 2 kez olmasına önem gösterilmelidir.
Artan kalsiyum ihtiyacının karşılanması amacıyla kalsiyum yönünden zengin olan süt, yoğurt ve peynir belirtilen miktarlarda düzenli olarak tüketilmelidir. Bu dönem de kalsiyumdan zenginleştirilmiş süt ve ürünleri de tüketilebilir.
Anneler demir içeren gıdaları düzenli tüketmelidirler. Et ve et ürünleri, balık, yumurta, kuru meyveler, kuruyemişler, kuru fasulye, nohut, mercimek demir içeriği yüksek gıdalardır, günlük beslenmede düzenli tüketilmesinde yarar vardır. Ayrıca demirin emilimini azaltan çay ve kahve de yemeklerle birlikte içilmemelidir, demirin emiliminin arttırılması için ise C vitamini içeriği zengin gıdalar
( portakal, mandalina, domates, maydanoz, yeşilbiber gibi ) besinlerle beraber tüketilmelidir.
Emzirme döneminde ihtiyaç duyulan vitaminlerin karşılanması için düzeni ve dengeli beslenmeli, vitamin ve mineral yönünden zengin olan sebze ve meyveler diyette her öğünde olmalıdır.
Emzirme döneminde süt oluşumu sırasında sıvıya ihtiyaç artmaktadır. Artan sıvı ihtiyacının karşılanması amacıyla her gün 10-12 (2,5-3 litre) su içilmelidir. Mutlaka iyotlu tuz kullanılmalıdır.
Çay, kahve yerine ıhlamur, papatya, kuşburnu gibi bitki çayları tüketilmelidir. Fazla tüketilen çay, kahve, koladan annenin sütüne geçen kafein bebeğin sağlığını olumsuz yönde etkiler. Yemeklerle beraber içildiğinde demir emiliminin azaltmaktadır. Sigara ve alkol kullanılmamalıdır.
Hazır meyve suları, gazoz ve kolalı içecekler yerine taze sıkılmış meyve suyu, ayran, limonata ve bitki çayları tüketilmelidir.
Sizin yediğiniz kurubaklagil, lahana, turp gibi besinler bazı anne ve bebeklerde gaz sıkıntısı yapabilir. Eğer bebeğinizde böyle bir durum gözlemlediyseniz bu besinleri tüketmeyiniz.
Ancak herhangi bir gaz probleminiz yoksa haftada ortalama 1-2 kez kurubaklagil yemeği tüketebilirsiniz.
Emzirme döneminde annenin yukarıda belirtildiği gibi yeterli ve dengeli beslenmeli, yeterli sıvı alması, stresten uzak durması, dinlenmiş olması sık aralıklarla bebeği emzirmesi annenin süt miktarı ve kalitesinin artmasına yardımcı olacaktır.
AŞILAR
Aşı nedir?
Çeşitli virüs ve bakterilere karşı vücudun savunma mekanizmasını harekete geçirerek hastalıklara karşı bizleri koruyan biyolojik maddelerdir.
Aşı uygulama yolları nelerdir?
Ağzından damla şeklinde, kas içine, cilt altına veya cilt içine enjeksiyon yoluyla uygulanır. Aşının cinsine göre uygulama yolları değişir.
Hangi aşıların çocukluk çağında uygulanması gerekir?
Hepatit B, Tüberküloz, Difteri, Boğmaca, Tetanoz, Çocuk felci, Menenjit, Pnömokok ( Zattüre aşısı), Kızamık, Kızamıkçık, kabakulak, Suçiçeği, Hepatit A ve Grip aşıları.
Hangi aşının ne zaman ve hangi yoldan uygulanması gerekir?
Aşı şeması ülkenin genel sağlık koşulları ve Dünya Sağlık Örgütünün önerileri doğrultusunda zaman zaman değiştirilebilir. Aşağıda sunulan en son önerilen aşı şemasıdır.
Hepatit B: doğumdan hemen sonra 1 ve 6 ayda kas içine enjeksiyon yoluyla yapılır.
Tüberküloz: 2. Ayda sol omuzdan cilt içine yapılır. 3 ay içinde kabuklanarak iz bırakır. Aşıdan sonra iki gün aşı yapılan yere su değdirilmemesi önerilir.
Difteri-Boğmaca-Tetanoz-Çocuk felci-Menenjit (Beşli karma) aşısı: 2,4 ve 6 ve 18 aylarda kas içine tek bir enjeksiyonla yapılır.
Pnömokok (zattüre) aşısı: beşli karma gibi uygulanır. Ancak aşılar üst üstte yapılmasın diye 3,5,7 ve 15 aylarda yapılması önerilir.
Kızamık-Kızamıkcık-Kabakulak Aşısı: 12 ay ve 4-6 yaşları arasında jas içine enjeksiyon yoluyla yapılır.
Hepatit A aşısı: 1 yaşından sonra 6 ay arayla iki doz kas içine enjeksiyon yoluyla yapılır. Öneriler 14 ve 20 aylardır.
Suçiçeği: 1 yaşından sonra tek doz olarak cilt altına enjeksiyon yoluyla yapılır. Öneriler 13 aydır. Daha önce aşılanmamışlarda, 12 yaş ve üstüne 1 ay ara ile 2 doz uygulaması gerekir.
Grip aşısı: 6 aylıktan sonra her sene eylül, ocak ayları içinde tek doz kas içine enjeksiyon yoluyla yapılır. 6-35 ay arası yarım doz ve 2 aşılama, 35 ay-9 yaş arası tam doz ve 2 aşılama, 9 yaş ve üstüne tam doz, tek aşı şeklinde uygulanır.
Ağızdan Polio Aşısı: Beşli karma aşı içinde cansız şekilde bulunan bu aşının bağırsaklarda çocuk felci virüsüne karşı koruyucu etkisinden yararlanmak için 18 ayda ağrı yoluyla uygulanması önerilir.
Rotvirüs Aşısı: ilk dozu 3 ay öncesi, 2 dozu 6 ay öncesi uygulamak üzere 2 doz olarak önerilebilir.
