Kadınlar için cinsellik ve kontrasepsiyon ( gebelikten korunma) birbiriyle sıkı ilişkili durumlardır. Dünya genelinde doğum kontrol hapları geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu hapların çeşitli özellikleri kadınların doğum kontrol haplarını tercih etmesine yol açmaktadır. Gebeliği önlemede bu haplar öncelikle oldukça etkili ve tamamen etkisi, bırakıldığında geri dönebilirdir. Düzenli kullanımda gebelik oranını yıllık %1’in altına indirmektedir. Yani güvenlik profili yüksek ürünlerdir. Sağlık yönünden de olumlu etkilere sahiptirler, bunlar içerisinde azalmış over kanseri ve uterus (rahim) kanseri riski, iyi huylu ( benign) over kistlerinde azalma, endometrıozis ve pelvik inflamatuar hastalıkta azalma sayılabilir. Doğum kontrol hapı kullanımı aynı zamanda menstruel siklusta istenilen değişiklikleri yapması ile de tercih sebebi olabilmektedir. Örneğin, siklus kontrolünü kadının kendisi yapması, azalmış adet krampları, adet kanında miktar olarak azalma sayılabilir. Bu ilaçların kullanımı, akne vulgaris ve hirsutizm ( tüylenme şikayeti) tedavisinde de etkilidir.
Doğum kontrol haplarının güvenliği ve etkinliği üzerine bir çok çalışma yapılmıştır. Doğum kontrol haplarının cinsellik üzerine etkilerini araştıran çalışmalar daha az sayıdadır. İstenmeyen gebelik korkusunu azaltması bu ilaçların en olumlu etkilerinden sayılmaktadır. Yapılan çalışmalarda, özellikle partner sorumluluk almak istemiyorsa, gebe kalma korkusu kadınların cinsel uyarımını olumsuz yönde etkilemektedir. Doğum kontrol haplarına bağlı ağrılı jinekolojik durumların azalması, ki bunlar içerisinde endometrıozis, dismenore (ağrılı adet), over kistleri önde gelmekte, cinsel fonksiyonlara olumlu etki etmektedir. Doğum kontrol hapı kullanımı süresince kanama paternindeki değişim de cinsel fonksiyonları olumlu yönde değiştirir. Bir çok çift ilişkiyi ve diğer cinsel yakınlaşmaları, vajinal kanama veya lekelenme süresince enfeksiyon korkusu ve hijyenik nedenlerle istememektedir. Adetli gün sayısının ve kanama miktarının azalması çiftlerin cinselliğine olumlu etki göstermektedir. Akne vulgaris tedavisinde de yeri olan doğum kontrol hapları, kişinin kendi görüntüsüne olan güvenin artmasıyla cinselliğine de olumlu katkı yapmaktadır. Utanma ve sosyal inhibisyonun ( baskılanma) ortadan kalkması kişinin kendine güvenini artırmaktadır.
Doğum kontrol hapları ile ilgili yapılan eski çalışmalarda cinsel fonksiyona psikolojik mekanizmalarla negatif etki oluşturduğu ileri sürülmüştür. Bu çalışmalara göre doğum kontrol hapları kullanan kadınların kendilerini doğurgan hissetmediği ve risk olgusunun kaybı ile cinselliğe daha az ilgi duydukları iddia edilmiştir. Bazı çalışmalar da bu hapların indirekt etki ile, yani ruh hali ve kilo değişiklikleri yaparak cinselliğe olumsuz etki ettiğini ifade etmişlerdir. Bu tür olumsuz değişiklikler, sıklıkla doğum kontrol haplarının yan etkileri olarak kabul edilmiştir. Yeni çalışmalar bu tür değişimleri detaylı incelemiş, doğum kontrol haplarına atfedilen ruh hali ve kilo değişikliklerinin olasılıklı olmadığı ileri sürülmüş, kontrol grupları ile benzer sonuçlara ulaşılmıştır.
Doğum kontrol haplarının cinsel istek veya libido üzerine etkisine yönelik yapılan çalışmalar diğer etkilerine göre daha fazla araştırılmıştır. Doğum kontrol hapı kullanımına bağlı psikolojik değişiklikler, doğum kontrol hapı aracılı libidonun biyolojisini etkileme suretiyle ortaya çıkardığı kanısı akla yatkın gelmektedir. Bu ilaçların esas etki mekanizması, ovülasyonun ( yumurtlama) engellenmesi dolayısı ile hipofiz bezinden gonadotropinlerin salınımının inhibe edilmesi şeklinde normal ovülasyon kaskadının engellenmesidir. Bu değişikliklere ek olarak, doğum kontrol hapı kullanımı çeşitli mekanizmalarla androjenlerin düzeyinde önemli bir azalmaya neden olmaktadır. İlk olarak, doğum kontrol hapı içerisindeki östrojen, karaciğerden serum hormon bağlayıcı globülin üretimini artırmaktadır ki, bu globülin, serumda testosteronu bağlayan iki ana proteinden biridir. Seks hormon bağlayıcı globülin düzeyindeki artışa bağlı olarak, doğum kontrol hapı kullanımı süresince serbest testosteron seviyelerindeki düşüş %50 düzeyinde olmaktadır. İkinci olarak, doğum kontrol hapları over ve adrenal bezlerde androjen üretimini azaltmaktadır. Ayrıca, doğum kontrol hapları testosteronu dihidrotestosterona ( hücresel reseptörlere bağlanan form) çeviren 5-alfa redüktaz enzimini inhibe etmektedir. Doğum kontrol hapı kullanımına bağlı androjenik çevrenin değişmesi terapötik olarak etkilidir, yani akne ve hirsutizm tedavisine olumlu etki yapmaktadır.
Vücutta androjenik ortamın doğum kontrol haplarınca azaltılması, kadınların cinselliğe yaklaşımının azalmasına, libidonun düşmesine etki eder düşüncesini ön plana çıkarmaktadır. Doğum kontrol haplarının libidoya etkisini araştıran bir çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaların çoğu retrospektif ve kontrollü olmayan çalışmalardır, libido ölçümünde standardize olmayan metodları kullanmıştır ve çoğu da yüksek hormon içerikli eski doğum kontrol hapları kullanılarak yapılmıştır. Bir kaç prospektif kontrollü olmayan çalışmada ise, doğum kontrol hapı kullananların çoğunda libido stabil kalmış, az sayıda hastada artma ve azalmalar görülmüştür.
Graham ve arkadaşları tarafından yapılan bir çalışma önemli ipuçları ortaya çıkarmış bir randomize klinik çalışmadır. Diğer çalışmalara göre bu çalışmada, kadınların ilaca devam etmeme oranı oldukça düşük olmuş ve libido üzerine etkiler ortaya konabilmiştir. Tüp ligasyonu yapılmış (steril) kadınlar veya steril partneri olan kadınlar randomize edilerek, kombine doğum kontrol hapı, yalnız progesteron içeren hap veya plasebo şeklinde 4 ay boyunca ilaç verilmiş. Cinsel fonksiyonu değerlendirmek için standardize soru formları kullanılmış, iki gurup kadında da cinsellik üzerine etki ve temel karekteristikler farklı olarak bulunmuştur. Daha az eğitimli, çok çocuklu, zor doğum yapmış kadınlar, eğitimli kadınlara göre cinselliğe karşı daha az ilgi ve hoşlanma hissettiklerini belirtmiştir. Ayrıca yalnız progesteron içeren hap veya plasebo gurubunda cinselliğe ilgi ve cinsel aktivitenin azalmadığı izlenmiş. Bu durum, yalnız progesteron içeren doğum kontrol haplarının, diğer doğum kontrol haplarından farklı olarak testosteron düzeyinde değişiklik yapmaması ile açıklanmıştır. Doğum kontrol hapı kullananlarda cinsellik üzerindeki değişimler, cinsel hayatında daha olumlu deneyimleri olan kadınlarda, cinsel hayatında daha olumsuz deneyimleri olan kadınlara göre daha fazla görülmüş.
Diğer randomize, kontrollü çalışmalardaki sonuçlar ise doğum kontrol hapı kullanımı ile libido değişikliğinin fazla olmadığı, plasebo gurupları ile benzer olduğu şeklindedir. Başka bir randomize klinik çalışmada, doğum kontrol hapı kullanan steril kadınlarda libido azalması, yalnız progesteron içeren hap alan veya plasebo gurubuna göre daha fazla bulunmuş, ancak bu etkinin cinsel aktivitesi yüksek olan kadınlarla sınırlı olduğu, cinsel aktivitesi düşük olan kadınlar arasında ise libidoda azalma yapmadığı belirtilmiştir.
Sonuç olarak, bir çok kadın yaşamının uzun bir süresini gebeliği engelleyerek geçirmekte ve doğum kontrol hapları efektif ve güvenli bir kontrasepsiyon seçeneğini kadınlara sağlamaktadır. Günümüzdeki veriler hala çok yeterli olmasa da, doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda libidonun genellikle stabil (değişmeden) kaldığını ileri sürmektedir. Ancak bazı kadınlarda artma veya azalmalar olabileceği de vurgulanmaktadır. Sosyal hayattaki doğum kontrol hapı kullanım sıklığının ve olumlu etkilerinin fazla oluşu, örneğin gebelikten koruma güvenilirliğinin yüksek oluşu, akne oluşumunu engellemesi, libido üzerinde androjenleri azaltmasına rağmen, olumlu etki yapmaktadır.
